Υπερηχογράφημα Θυρεοειδούς - Τραχήλου

Το υπερηχογράφημα μπορεί να πραγματοποιηθεί οπουδήποτε, ακόμη και σε ένα μικρό ιατρείο. Το μηχάνημα των υπερήχων χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα που εκπέμπονται από μία μικρή κεφαλή η οποία στη συνέχεια καταγράφει τους ήχους που επιστρέφουν σαν αντανακλάσεις και μέσω υπολογιστή τις μετατρέπει σε εικόνα. Προκειμένου να έχουμε σωστή διάγνωση στον θυρεοειδή , είναι απαραίτητη η εφαρμογή τεχνολογίας υψηλής ευκρίνειας, που χρησιμοποιεί κεφαλές που εκπέμπουν συχνότητες ήχου πάνω από 7Mhz. Ο εξεταζόμενος ξαπλώνει σε ύπτια θέση και ένα ειδικό ζελέ τοποθετείται στο δέρμα έτσι ώστε τα ηχητικά κύματα να μεταδίδονται ευκολότερα και χωρίς παράσιτα μέσω του δέρματος, και να φθάνουν εντός του θυρεοειδούς και τις άλλες ανατομικές δομές της περιοχής. Η όλη εξέταση διαρκεί λιγότερο από 10 λεπτά και τα αποτελέσματα δίδονται αμέσως.

Το υπερηχογράφημα καταγράφει το μέγεθος και την υφή του θυρεοειδούς. Μας δίνει τη δυνατότητα να μετρήσουμε τις ακριβείς διαστάσεις του οργάνου έτσι ώστε να εκτιμήσουμε την ύπαρξη και το βαθμό διόγκωσης (βρογχοκήλη) ή ατροφίας (σε περιπτώσεις συρρίκνωσης του αδένα). Απεικονίζει την υφή του οργάνου καταγράφοντας την παρουσία είτε διάχυτης βλάβης (περιπτώσεις θυρεοειδίτιδας) είτε διαφόρων εστιών μέσα στο όργανο (παρουσία όζου). Με τη χρήση της έγχρωμης υπερηχογραφίας καταγράφεται η αιμάτωση του οργάνου συνολικά καθώς και ο τύπος της αιμάτωσης κάθε όζου ξεχωριστά. Σε περιπτώσεις προηγηθείσης θυρεοειδεκτομής μπορεί με μεγάλη αξιοπιστία να εκτιμηθεί η διερεύνηση της περιοχής για παρουσία ή όχι υπολλείματος καθώς και για την ύπαρξη τοπικής υποτροπής σε περιπτώσεις κακοήθειας. Απεικονίζει με μεγάλη λεπτομέρεια τους παραθυρεοειδείς αδένες καθώς και τους λεμφαδένες της περιοχής . Τέλος με τη βοήθεια των υπερήχων, μπορεί να οδηγηθεί λεπτή βελόνα Παρακέντησης (FNA) ώστε να ληφθεί δείγμα από συγκεκριμένη περιοχή για κυτταρολογική εξέταση.

Η μεγαλύτερη συμβολή του υπερηχογραφήματος αφορά στο χαρακτηρισμό ενός θυρεοειδικού όζου. Το υπερηχογράφημα από μόνο του δεν μπορεί διαγνώσει έναν όζο σαν καλοήθη ή κακοήθη , μπορεί όμως να καθορίσει αν ό όζος έχει μικρή ή μεγάλη πιθανότητα να είναι κακοήθης και αν πρέπει να παρακεντηθεί. Μερικά από τα κυριώτερα χαρακτηριστικά των καλοήθων όζων είναι τα παρακάτω:

• Παρουσία καθαρού υγρού μέσα στον όζο (Κυστικός όζος)
• Σαφή όρια και ομαλό περίγραμα σε όλη την έκταση του όζου
• Ηχογένεια του όζου παρόμοια με τον υπόλοιπο αδένα
• Παρουσία μικρών κυστιδίων εσωτερικά (εικόνα όζου σαν σφουγγάρι)
• Χαμηλή αιμάτωση στην περιφέρεια του όζου

Ο όζος δεν μεγαλώνει σε διαδοχικές εξετάσεις (ιδιαίτερα υπό θεραπεία).

Σε περιπτώσεις που σε κάποιο όζο υπάρχουν χαρακτηριστικά κακοήθειας στο υπερηχογράφημα, τίθεται η ένδειξη περαιτέρω διερεύνησης με Παρακέντηση (FNA) και κυτταρολογική εξέταση. Στην εξέταση αυτή μια πολύ λεπτή βελόνα καθοδηγείται με τη χρήση υπερήχων σε συγκεκριμένες περιοχές του όζου, απο όπου και αναρροφώνται κύτταρα τα οποία στη συνέχεια επιστρώνονται σε γυάλινη αντικειμενοφόρο πλάκα , χρωματίζονται και εξετάζονται από ειδικό κυτταρολόγο ο οποίος και θα καθορίσει εάν υπάρχουν ή όχι στοιχεία κακοήθειας. Η εξέταση αυτή είναι πολύ απλή, διαρκεί λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα, είναι σχεδόν ανώδυνη, και έχει μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια. Μπορεί να καθορίσει την ύπαρξη κακοήθειας σχεδόν πάντα όμως σε ένα ποσοστό 2-3% ενδέχεται να υπάρχουν ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Σε ένα ποσοστό 5-10% το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι διαγνωστικό (είτε λόγω παρουσίας μεγάλης ποσότητας αίματος στο δείγμα, είτε λόγω απουσίας κυττάρων). Στις περιπτώσεις αυτές η εξέταση επαναλαμβάνεται. Η κατευθυνόμενη παρακέντηση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ώστε να ληφθεί υλικό που θα σταλεί στο εργαστήριο προκειμένου να μετρηθούν τα επίπεδα διαφόρων ορμονών (π.χ. θυρεοσφαιρίνης, παραθορμόνης), είτε να προσδιορισθεί η παρουσία μεταλλάξεων στα γονίδια κυττάρων του όζου (π.χ. μετάλλαξη γονιδίου BRAF V600E) ώστε να εκτιμηθεί η παρουσία ή όχι επιθετικών μορφών καρκίνου. Η κατευθυνόμενη παρακέντηση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις μεγάλων κυστικών όζων προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης εκκένωση του υγρού ( Εκκενωτική παρακέντηση )  που υπάρχει εντός αυτών. Σε ένα ποσοστό ασθενών, μετά την εκκένωση το υγρό επανεμφανίζεται. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει η δυνατότητα μέσα απο την βελόνα Έγχυσης απόλυτης αλκοόλης (Σκληροθεραπεία) που θα εμποδίσουν την επανεμφάνιση του υγρού.